Merhaba kıymetli okuyucularım; Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi 21. Yüzyıl Türkiye’sinde de alınan tüm tedbirlere ve yapılan tüm çalışmalara rağmen kadın ve erkek eşitliği henüz sağlanamamıştır.
Bu bağlamda, kadına yönelik şiddet, kadınların aşağılanması, sosyal, politik ve iş yaşamlarında sürekli ikinci planda kalması, eğitim haklarından yararlanamaması toplumumuzda ivedilikle çözülmesi gereken önemli sorunlar arasında yer almaktadır.
Bazı mesleklerin erkeklere bazılarının kadınlara atfedilmesinden dolayı, Türkçede “kadın doktor”, “kadın avukat”, “kadın mühendis”, “kadın subay”, “kadın pilot”, “kadın şoför” gibi ifadeler kullanılmaktadır. Aynı erkeklerin de hemşirelik mesleğine girmeleri ile “erkek hemşire” sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır.
Çalışmanın başında, ataerkil bir yapıya sahip olan Türk toplumundaki atasözlerinde kadının ikincil konumda görüleceği ve aşağılayıcı ifadeler kullanılacağı öngörülmüş, yapılan incelemeler bu öngörüleri doğrulamıştır.
Kadın dili oldukça kibardır; “Bir mahzuru yoksa”, “< Yaparsan çok memnun olurum” gibi ifadeler sıklıkla kullanırlar; - Özür diler gibi bir tonla konuşurlar; - Düz cümleleri bile soru sorma tonlamasıyla söylerler; - Düzgün bir dilbilgisi kullanmaya özen gösterirler; - Düşündüklerini doğrudan ifade etmeye çekinirler. “sanırım”, ”öyle olduğunu düşünüyorum” gibi ifadeleri sıklıkla kullanırlar; - “Değil mi?” ekini çok sık kullanırlar;
Erkek için dil bir statü gösterme, gücünü ortaya koyma aracıdır, kadın ise dili ilişkilerini sağlamlaştırmak, yakınlığı artırmak için kullanır. Erkekler dünyayı hiyerarşik bir ortam olarak görür, kadınlar ise eşit ilişkiler ortamı olarak görürler. Kadınlar için dostluk ve paylaşım; erkek için güç önemlidir.
Kadın başlığı altında yer alan 72 atasözünün 45’inde olumsuz, sadece 9’unda olumlu anlam olduğu saptanmıştır. Sosyal Bilimler Dergisi 229 177 Atasözlerinden 17’si yansız olarak belirtilse de bunların derin anlamlarının olumsuzluk yüklü olduğu fark edilmiştir.
1- Kadınlar güvenilmezdir:
Örnek 1: Ak akçe ile ak baldıra güven olmaz.
Örnek 2: At ile avrada inan olmaz.
Örnek 3: Kadın deniz gibidir.
Örnek 4: Kadına, çocuğa, sarhoşa sırrını açma.
2- Kadınlar sır tutamazlar:
Örnek: Arı sırrı, karı sırrı.
3- Kadın kötü ve tehlikelidir:
Örnek 1: Ateşle oynama, elini yakar; avratla oynama, evini yakar.
Örnek 2: Kadın şerri, şeytanın şerrine eşittir.
Örnek 3: Kadının şerri şeytan şerrinden eşettir.
Örnek 4: Kadının şerrinden Allah’a sığınmalı.
4- Kadın sözü dinlenmemelidir:
Örnek 1: Avradın övüdü avrada geçer.
Örnek 2: Karı sözüne uyan adam değildir.
Örnek 3: Karıya bakanın aklı az olur.
Örnek 4: Kırk yılda bir karı sözü dinlenmelidir.
5- Kadın ikiyüzlüdür:
Örnek: Avrad gibi düşman olmaz, güler bildirmez, köpek gibi dost olmaz, ulur bildirmez.
6- Kadın halden anlamaz:
Örnek: Avrat kıtlık bilmez, çoban yokluk bilmez.
7- Kadın vefasızdır:
Örnek: Avrattan vefa, zehirden şifa.
Sosyal Bilimler Dergisi 225
177
8- Kadın kavgaya neden olur, bela getirir:
Örnek 1: Bal arıdan, kavga karıdan çıkar.
Örnek 2: Güzel nerde kavga orda.
9- Kadınlar erkek dünyasından ve erkek işlerinden uzak durmalıdır:
Örnek: Elinin hamuruyla / Elindeki hamura bakmaz erkek işine karışır.
10- Namus kadın için çok önemlidir:
Örnek: Erkeğin eli kınası, kadının yüzü karası.
11- Kadınlar açgözlüdür:
Örnek: Erkeğin nefsi birdir, kadının ki dokuz.
12- Kadın şeytandır:
Örnek 1: Erkeğin şeytanı kadındır.
Örnek 2: Kadın erkeğin şeytanıdır.
13- Kadınlar eğlenceye düşkündür:
Örnek: “Gökyüzünde düğün var” deseler, kadınlar merdiven kurmaya kalkar.
14- Kadın satılacak maldır:
Örnek: Hayvanın erkeğine para verirler, insanın dişisine.
15- Kadın erkeğe bağımlıdır:
Örnek 1:Horozsuz tavuk, çobansız sürüye benzer.
Örnek 2: Horozsuz tavuk yaşayamaz.
16- Kadınlar akıllı değildir:
Örnek 1: Kadın aklı gâh uzalır, gâh kısalır.
Örnek 2: Kadın kısmının saçı uzun olur, aklı kısa.
Örnek 3: Karının bir aklı, erkeğin dokuz aklı.
17- Kadın değersizdir:
Örnek: Kadın erkeğin elinin kiri.
18- Kadınların acı çekmesi kaçınılmazdır:
Örnek: Kadın kısmı kara yazılıdır.
19- Kadının malından hayır gelmez:
Örnek 1: Kadın malı hamam tokmağı.
Örnek 2: Kadının malı kapı mandalı.
20- Kadın kurnazdır, dikkat et:
Örnek 1: Kadın şeytana pabucunu ters giydirir.
Örnek 2: Kadının fendi erkeği yendi.
21- Kadın huysuzdur:
Örnek: Kadına söz duyurabilmek için güleç zamanın beklememeli.
22- Kadın tüketicidir:
Örnek: Kadının gırtlağı olmaz.
23- Kadının yaptığı işten hayır gelmez:
Örnek 1: Kadının kazdığı kuyudan su çıkmaz.
Örnek 2: Kadının yüklediği yük şuradan şuraya varmaz.
Örnek 3: Karıdan hayır gelmez.
Örnek 4: Kadınların işi tavuk eşinmesine benzer.
24- Kadından sofu olmaz.
Örnek: Kadının sofusu şeytanın maskarasıdır.
25- Kadınlar gevezedir:
Örnek: Kadının zoru diline kuvvet.
26- Kadınlar güçsüz ve kırılgandır:
Örnek: Kadınlar eğe kemiğinden yapılmıştır.
27- Kadınla yola çıkılmaz, iş yapılmaz:
Örnek: Karı ile çıkma yola, başına gelir türlü bela.
Kadını yeren, küçümseyen 46 atasözünün konu ettiği 27 ayrı özelliğin hepsi hakkında araştırma yapıp bu çalışmaya dâhil etmek olası değildir ama kadın ve dil konusunu ilgilendirdiği için biri hakkında birkaç uzman görüşü yazılabilir. Hemen hemen her dilde kadınların geveze olduklarına dair atasözleri ve deyimler bulunur.
Ama yapılan çalışmalar kadınların erkeklerden daha çok konuştuğunu kanıtlar nitelikte değildir.
Sonuç olarak; Türkçede dil yoluyla kadının olumsuzlandığı ve aşağılandığı saptanmıştır. Toplumun gerçeklerini yansıttığı kadar bu gerçeklerin oluşumunu ve pekiştirilmesini sağlayan dilimizin bu ifadelerden arındırılmasıyla kadının konumunun iyileştirilebileceği konusuna dikkat çekilmek istenmiştir.
Düşündürebilmek, gelecek için üretilecek ürünün ana kapısıdır. ( Kazım İLHAN )
Bu sözün ne kadar önemli olduğunu konular işlendikçe fark edeceğimizden eminim.
Toplumun ve ailenin en büyük ilacı doğru iletişimdir. ( Kazım İLHAN )
Sizlerin düşünce ve duygularınız benim için önemli; Paylaşmak ve paylaşılmasını istediğiniz konularınızı bekliyorum. Saygılarımla.
Birlikte siz, biz demeden, sıcak, sevecen ve mutlu birlikteliklerin bir arada olduğu sağlıklı neşeli yarınlar dilerim. Hoşça kalın
SOSYOLOG VE AİLE DANIŞMA